Systemy oddymiające są jednym z podstawowych systemów współpracujących z centralami pożarowymi. Szczególnie w przypadku pożaru pełni on bardzo ważną funkcję, ponieważ pozwala usunąć dym oraz trujące gazy z pomieszczeń, ułatwiając tym samym ewakuację oraz przeprowadzenie akcji ratunkowej. Dlatego wyjątkowo istotne jest, by w momencie zagrożenia był on w pełni sprawny i działał z optymalną wydajnością. Wynika z tego, że zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami, zarządca budynku powinien dokonywać cyklicznego przeglądu całego systemu, nawet jeśli nic nie wskazuje na jakiekolwiek problemy z nim związane. Zasady projektowania i budowy wentylacji w budynkach mieszkalnych są jednym z ważniejszych działów Prawa budowlanego. Dodatkowo są regulowane rozporządzeniami ministra infrastruktury oraz normami wskazanymi w ministerialnych dokumentach. Rozporządzenie zabrania również łączenia wentylacji grawitacyjnej z mechaniczną lub klimatyzacją. Jedynym wyjątkiem są urządzenia klimatyzacyjne niepobierające powietrza zewnętrznego. Przewody prowadzone przez pomieszczenia lub przestrzenie nieogrzewane powinny mieć izolację cieplną uniemożliwiającą rozprzestrzenianie ognia. Znowelizowane przepisy dotyczące wentylacji wprowadzają ponadto kilka mniej istotnych wymogów, niemniej jednak niezbędnych do uwzględnienia w projekcie, jeśli ma być zgodny z prawem, a gotowy system przejść odbiór techniczny. Wentylacja naturalna nie działa więc przez cały czas, a niejednokrotnie nie działa w ogóle. Na nadciśnienie narażone są również kominy wyprowadzone nisko nad połać dachową. Pomieszczenia na ostatniej kondygnacji ze względu na ograniczoną wysokość kanałów też mają słaby ciąg wentylacyjny. Na skutek złej jakości powietrza zwiększa się również jego względna wilgotność. Powszechnie zdarza się, że klienci kupujący nowoczesne okna nie pamiętają o ich rozszczelnieniu lub wręcz nie chcą korzystać z tej możliwości.
 
Przepisy te zacytowano poniżej w obszernych fragmentach, gdyż uległy one pewnym zmianom, wprowadzonym 12 marca 2009 r. Natomiast Klapy dymowe w grawitacyjnej wentylacji oddymiającej powinny mieć klasę: 1) B300 30 – dla klap otwieranych automatycznie, 2) B600 30 – dla klap otwieranych wyłącznie w sposób ręczny. W zależności od rodzaju napędu najczęściej oferowane są trzy rodzaje klap: klapy z wyzwalaczem termicznym topikowym lub ampułkowym – ich zadziałanie następuje w zadanej temperaturze, zwykle ok. 70°C, klapy zautomatyzowane z napędem elektrycznym – uruchamiane są również przy temp. ok. 70°C; ich minimalne wyposażenie stanowią najczęściej wyzwalacze termiczne oraz siłownik elektryczny o konstrukcji zapewniającej zamknięcie klapy w przypadku braku napięcia, klapy z mechanizmem spustowym elektromagnetycznym. Klapy wykonywane są w klasach odporności ogniowej od EI 60 do EIS 120. Oferowane są również klapy o przekroju prostokątnym, okrągłym lub kwadratowym. Urządzenia dostępne są w rozmiarach standardowych, ale producenci wykonują także klapy o wymiarach dostosowanych do indywidualnych wymagań. W przypadku zastosowania klap z funkcją zdalnego otwierania dzięki centrali przeciwpożarowej można dokonać ich przesterowania, aby zapewnić przepustowość dróg ewakuacyjnych i stref prowadzenia akcji gaśniczej. Przegroda odcinająca może wystawać poza korpus klapy i wówczas bezpośrednio za klapą nie można lokalizować kolan lub redukcji. Są to klapy stosowane w systemach wentylacji pożarowej. Dlatego należy na nie zwracać szczególną uwagę, gdyż po uszkodzeniu klapy nie zachowają zakładanej odporności ogniowej, a nawet mogą blokować domknięcie się przegrody. Mogą być wykonywane w z wyzwalaczem termicznym lub bez niego, w zależności od rodzaju instalacji. Od 8 lipca br. garaże zamknięte, w których poziom podłogi znajduje się poniżej poziomu terenu i w których dopuszcza się parkowanie samochodów zasilanych gazem propan-butan, powinny być wyposażane w wentylację mechaniczną sterowaną czujkami poziomu stężenia tego gazu. Prawo budowlane, a zwłaszcza przepisy wykonawcze zawarte w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych [1], stawiają szczegółowe wymagania odnośnie do wentylacji garaży. Wprowadzenie w przepisach sformułowania „co najmniej” jest sugestią do stosowania wentylacji mechanicznej (kanałów wentylacyjnych lub wentylatorów kierunkowych). Do początku lat 90. przy projektowaniu systemów wentylacji garaży przyjmowano, że w spalinach znajduje się ok. 4,5% CO. Obecnie spaliny z samochodów z silnikiem zasilanym benzyną, niewyposażonych w katalizator i wprowadzonych do ruchu po 1.10.1986 r. nie powinny zawierać więcej niż 3,5% CO. Wyjścia sterujące detektorów powinny mieć możliwość przyłączenia i sterowania optyczną sygnalizacją stanu zagrożenia, np. kolorowymi światłami pulsacyjnymi i podświetlanymi tablicami ostrzegawczymi. Prawidłowa eksploatacja systemu detekcji wymaga okresowej kontroli poprawności działania. Użytkownik takiego systemu powinien być wyposażony przez firmę instalującą w szczegółowy opis procedur okresowego sprawdzania systemu oraz postępowania w razie sygnalizacji awarii. Przed ukazaniem się w kwietniu br. zmian w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych [9] w rozdziale poświęconym garażom dla samochodów osobowych nie było regulacji dotyczącej parkowania samochodów zasilanych gazem. Na rynku dostępne są detektory LPG, które mogą być włączone do instalacji detekcji tlenku węgla, jak też może być z nich wykonana oddzielna instalacja. W przypadku detektorów LPG obowiązują zasady, że nie mogą być one montowane wyżej niż 30 cm od poziomu posadzki, w pobliżu drzwi i otworów nawiewnych i wywiewnych. Dlatego w sytuacji gdy w garażu będą parkowały w zdecydowanej większości lub wyłącznie samochody osobowe napędzane silnikami wysokoprężnymi, sterowanie wentylacją powinno wykorzystywać także detektory dwutlenku węgla, gdyż niski poziom tlenku węgla w spalinach silników Diesla nie będzie uruchamiał wentylacji, nawet gdy dojdzie do znacznego stężenia spalin w powietrzu. Urządzenie tryskaczowe, potocznie nazywane instalacją tryskaczową, należą do stałych urządzeń gaśniczych (SUG) i służą do gaszenia pożaru we wczesnej jego fazie, z wykorzystaniem zapasu środka gaśniczego (wody). Nie należy dokonywać kombinacji rozwiązań projektowych z różnych standardów, ponieważ występują dość znaczne różnice pomiędzy standardami zarówno w odniesieniu do źródeł wody, jak i parametrów chronionych przestrzeni. Kryterium doboru rodzaju tryskaczy powinno się opierać przede wszystkim na określeniu potrzebnej temperatury otwarcia, która musi być wyższa o co najmniej 30°C od temperatury otoczenia oraz czułości tryskacza. Obejmy podwieszeń dla rurociągów prowadzonych poziomo umożliwiają ruch wzdłużny i poprzeczny, co ma znaczenie w przypadku rozszerzalności termicznej przy zmiennych temperaturach otoczenia. Woda do zbiornika jest doprowadzana z wodociągu, a jej przepływ regulowany za pomocą dwóch zaworów pływakowych zlokalizowanych w zbiorniku. Jako wyczerpywalne źródło wody zaprojektowano zbiornik hydroforowy zlokalizowany w pomieszczeniu centrali pożarowej. Zastosowano tryskacze stojące i wiszące. Pomieszczenia wyposażone w stropy podwieszone posiadają tryskacze wiszące zlokalizowane bezpośrednio pod tym stropem oraz tryskacze stojące pod dachem chroniące przestrzenie ponad stropem podwieszonym. Dla pomieszczeń bez stropów podwieszonych przewidziano tryskacze stojące umieszczone pod dachem. W pomieszczeniach chłodni zaprojektowano specjalne tryskacze suche montowane na przewodach instalacji nawodnionej. Wysokość składowania materiałów w magazynie umożliwia zastosowanie tylko jednego poziomu instalacji tryskaczowej – podstropowej, nie ma konieczności stosowania poziomów pośrednich. Na końcach przewodów instalacji zaprojektowano przyłącza wyposażone w zawory do okresowego płukania instalacji.
 
Do najprostszych rozwiązań wentylacji mechanicznej nawiewnej zalicza się urządzenie wyposażone w części do filtrowania (filtry) i nagrzewania powietrza (nagrzewnice). W miarę potrzeby ustalania innych parametrów powietrza, można urządzenia wentylacyjne rozbudowywać innymi częściami ulepszania powietrza. Celem wentylowania jest poprawienie stanu plus elementów powietrza, z punktu widzenia wymagań ludzi bądź procesów produkcyjnych, co uzyskuje się dzięki wymianę powietrza wewnątrz pomieszczeń. Wymiana powietrza w budynku daje wyeliminowanie zanieczyszczeń gazowych, parowych i pyłowych, względnie ich rozrzedzenie do stanu dopuszczalnego ze względów zdrowotnych. Jeśli w wyniku zmiany powietrza w budynku wymagane jest wyeliminowanie nadmiaru ciepła i wilgoci, dla utrzymania na pewnym poziomie temperatury i wilgotności względnej powietrza w budynku, wtenczas konieczne jest wyposażenie wentylatora w części umożliwiające poprawne ulepszanie powietrza. Klimatyzację zwykle dzieli się na klimatyzację przemysłową i klimatyzację komfortu. W pierwszym okresie przeznaczenie klimatyzacji powietrza ograniczało się tylko do celów przemysłowych. W wielu gałęziach przemysłu jakość wytwarzanego produktu wymaga odpowiednio ustalonego stanu powietrza. Wymagania niektórych procesów technologicznych w odniesieniu do parametrów powietrza są niesłychanie różnorodne. Niektóre wymagają stałej temperatury, inne znów utrzymania w określonych granicach nasycenia parą wodną powietrza. W niektórych wypadkach kładzie się znów duży nacisk na czystość powietrza. Zwykle jednak wszystkie wyżej wymienione parametry powietrza są niezbędne równocześnie. Zapoznanie się z wymaganiami i warunkami technologiczno-przemysłowymi jest jednym z podstawowych zadań projektanta urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. Do pierwszej grupy przyporządkowujemy wentylację naturalną. Przy wentylacji zwykłej krążenie powietrza w budynku jest uzyskiwana działaniem wiatru i ciśnienia grawitacyjnego, powodowanego różnicą temperatur powietrza wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia. W wentylacji zwykłej powietrze nic podlega uzdatnieniu. Do wentylacji zwykłej zalicza się: - infiltrację tj. przenikanie powietrza poprzez nieszczelności przegród budowlanych, - przewietrzanie — przez otwieranie okien, - wentylację grawitacyjną kanałową, - wentylację bezkanałową - aerocję stosowaną wyłącznie w przemyśle o dużych zyskach ciepła jawnego. Ogólny rozwój ekonomiczny i przemysłowy oraz związany z tym przyrost stopy życiowej, któremu towarzyszy dążność do polepszenia warunków pracy i wypoczynku, jest bezpośrednią przyczyną rozwoju i coraz większego zapotrzebowania na urządzenia klimatyzacyjne. Z biegiem czasu klimatyzacja komfortu przestanie być luksusem, a stanie się koniecznością. Wynikać to będzie z nowoczesnej architektury i budownictwa. Wysokie budynki o konstrukcji szkieletowej z cienkimi ścianami kurtynowymi oraz coraz większymi powierzchniami oszklonymi, nie będą mogły obejść się bez klimatyzacji.
 


Montaż wentylacji mechanicznej nie tylko ma być zrobiona z dobrych własnościowo materiałów, realizując ważne czynności, innymi słowy właściwą wymianę oraz filtrację powietrza. przyzwoicie skonstruowany układ wentylacji mechanicznej musi charakteryzować się dużym odbieraniem ciepła przy jednoczesnej współpracy z różnymi okablowaniami budynku, z używaniem dostępnych  źródeł energii.

Decydując się na stosowanie układu wentylacji mechanicznej na etapie projektowania, nie tylko można otrzymać największe ekonomiczności i ulepszyć prowadzenie instalacji. Na tym etapie wskazane jest pomyśleć nad tym, jakim sposobem skutecznie wykorzystać wszystkie pojawiające się w budynku instalacje tudzież źródła energii odnawialnej, zwiększając skuteczność układu.
W wersji zwykłej system wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej ogranicza się do filtracji i zmiany powietrza. Niestety, takie sposób owocuje uciążliwość dla odbiorców, w lecie podnosząc temperaturę w pokojach, a zimą wywołując niesmak zimna dodatkowo przewiewu, równocześnie przechładzając budynek.
Nowoczesne systemy wentylacyjne są zobowiązane zapewnić najwyższy komfort przy możliwie niewielkim wykorzystaniu energii pierwotnej potrzebnej do ich pracy również przetwarzania powietrza.
Gospodarcze plus prawne przesłanki wymuszają w pierwszej kolejności zastosowanie energii uwięzionej w powietrzu zużytym, usuniętym z budynku poprzez użycie na ogromną skalę odzyskiwania ciepła z powietrza odpadowego. Spore możliwości daje powietrzna pompa ciepła, jaka przy równoczesnym wentylowaniu pomieszczeń jest w stanie zaabsorbować sporą cześć ciepła z powietrza i przekazać ją w stanie energii cieplnej do wody użytkowej, osuszając i ochładzając przy tym wynikowo powietrze. Niedogodnościami takiego rozwiązania są tymczasem ograniczenia wywołane wymaganiami dotyczącymi zachowania minimalnej temperatury pracy układu oraz trudności regulacyjne, głównie w przypadku wymagań ciągłego wentylowania mieszkań.
Następnie trzeba mieć na uwadze możliwość zastosowania odzysku energii z gruntu, gdzie na pewnej głębokości ciepłota się stabilizuje. Zależnie od wielkości miejsca, położenia i rodzaju budynku można uwzględnić układ wymiennika gruntowego (GWG), który na sposób bezpośredni będzie działał z wentylacją mechaniczną lub powietrzną pompą ciepła.
Wybór rodzaju GWG jest uzależniony od opcji montażowych, właściwości gruntu oraz winien mieć charakter indywidualny. ewentualnie można użyć energię gruntu dla potrzeb chłodzenia powietrza wentylacyjnego pośrednio, tj. za pomocą solankowej pompy ciepła, której głównym priorytetem w tym miejscu jest uzyskanie ciepła dla co. i c.w.u. W pewnych sytuacjach, przy zachowaniu priorytetów pracy i  niedużym nakładzie pieniędzy, można połączyć prace obu tych instalacji, optymalizując wzajemnie ich pracę.
Zaistniałe możliwości połączenia instalacji wentylacji mechanicznej, pompy ciepła i systemów gruntowych GWC nie zawsze mają uzasadnienie ekonomiczne, są jednak doskonałą alternatywę dla tradycyjnych rozwiązań.
Wadą ich wykorzystania są trudności regulacyjne tudzież wynikowe parametry powietrza, jakie otrzymujemy podczas ich użytkowaniu. w sprawie usprawnienia pełnej obróbki powietrza powinno się użyć odmienne instalacje w pomieszczeniach, np. używając nagrzewnicę wodną zasilaną gazem lub energię elektryczną w systemach chłodzenia z bezpośrednim odparowaniem, glikolowych itp. 

Sterowanie układem
Programując aplikacje sterujące, należy mieć na względzie nie tylko wymagania użytkownika, zabezpieczenie układu np. przeciwzamrożeniowe, ale też zyski ciepła, tak by układ pracował w oparciu  zadaną temperaturę komfortu regulowaną indywidualnie - temperaturą nawiewu lub pomieszczenia w zależności od zapotrzebowania.
W przypadku występowania źródeł chłodu, np. przy zastosowaniu niezależnej klimatyzacji typu split,
wentylacja z odzyskiem energii powinna mieć możliwość aktywacji odzysku chłodu, który załączy się
automatycznie przy korzystnym układzie temperatur.
Osobnym zagadnieniem jest współpraca z nadrzędnym systemem zarządzania budynkiem, np. BMS.

Rozprzestrzenianie się powietrza
Niezależnie od systemy rozwiązań trzeba przeważnie zwracać uwagę na elementy składowe, ponieważ dobre rozwiązanie nie musi przynosić spodziewanych korzyści, w momencie, gdy wykorzystamy niskiej jakości produkty montażowe. Podstawową rolę odgrywają systemy dystrybucji powietrza, od których wymaga się przede wszystkim małych oporów generowanych podczas przepływu i wysokiej trwałości.
nadto w toku rozchodzenia się powietrza potrzebna jest odpowiednia izolacja cieplna instalacji, która jednakowo musi chronić budynek przed powstaniem mostków cieplnych, np. w trakcie sprowadzenia kanałów wzdłuż stropodachów. wybór rozwiązania i sposobu rozchodzenia ma obowiązek mieć na uwadze możliwości architektoniczne również indywidualne ustalenia z inwestorem.
w tej chwili na rynku dostępnych jest kilka rodzajów układów dystrybucji powietrza w układach wentylacyjno-klimatyzacyjnych:
• Przewody elastyczne izolowane i niechronione - proste w zakładaniu i przewożeniu, charakteryzują się mała ceną zakupu. Uwzględniając chropowatą strukturę wewnętrzną i niską wytrzymałość muszą być używane w ograniczonym stopniu, tj. przeważnie na krótkich odcinkach, np. dla celów wygłuszenia hałasu w instalacji.
• Przewody stalowe okrągłe tzw. spiro i prostokątne - optymalne pod kątem jakości, ceny i możliwości montażowych. Umożliwiają zachowanie dobrej izolacji systemu i posiadają szerokie wykorzystanie w układach wentylacyjnych.
• Przewody z tworzyw sztucznych charakteryzują się nie skomplikowanym, szybkim montażem i względnie wysoką ceną. Niestety posiadają ograniczenia w używaniu ze względu na niewielkie promienie, rozmiary i trudności w uzyskaniu odpowiedniej izolacji.
• Prefabrykaty wykonywane z wełny szklanej - lekka konstrukcja, jednakże wysoka cena powodują, że technika jest stosowana rzadziej. Częste błędy pojawiają się na elementach końcowych instalacji, niwelując korzyści wynikające z zastosowania obróbki powietrza.
Zwłaszcza w przypadku instalacji nawiewnej należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór elementów nawiewnych, pamiętając, że źle dobrany nawiewnik potrafi zaprzepaścić cały efekt, jaki został uzyskany podczas mozolnej obróbki powietrza.
Ogólnie elementy rozdziału powietrza w systemach wentylacyjnych możemy podzielić, w zależności od ich funkcji oraz lokalizacji, na:
• sufitowe, np. anemostaty sufitowe, nawiewniki wirowe;
• ścienne, np. nawiewniki kierunkowe i dysze dalekiego zasięgu;
• przypodłogowe, np. nawiewniki szczelinowe, podłogowe.
Podczas doboru należy brać pod uwagę nie tylko jego lokalizację, ale też wydajność, temperaturę, zasięg, jaki powinien zapewnić oraz prędkość przepływu powietrza w strefie przebywania ludzi.
Ważnym aspektem są też względy estetyczne, gdyż w przypadku systemów wentylacyjnych elementy końcowe instalacji stanowią często jedyny element widoczny, powinny być więc dobierane z uwzględnieniem standardu wnętrz i w uzgodnieniu z inwestorem.
Elementy końcowe instalacji stanowią często element regulacyjny instalacji, który jednak nie powinien dławić całego ciśnienia, gdyż wówczas instalacja może generować hałas.
Aspekty montażowe i serwisowe
Głównym zadaniem układu wentylacji jest dostarczanie powietrza, dlatego warto zadbać o ich odpowiednią czystość już na etapie montażu - zgodnie z zasadą „lepiej zapobiegać niż leczyć". Mając na względzie tę zasadę i przy zachowaniu odpowiedniej klasy filtracji powietrza, możemy ograniczyć czynności serwisowe do minimum. Częstotliwość i sposób serwisowania powinny być określone przed producenta urządzeń oraz wykonawcę, który powinien przekazać szczegółowe wytyczne eksploatacyjne systemu po zakończeniu prac montażowych.
Artykuł na podstawie: instalator.pl